İç su balıklarının kralı olarak bilinen alabalık, aile şirketlerinden, büyük işletmelere kadar binden fazla firmanın üretim yaptığı bir sektör durumunda. Lezzeti ve kolay tüketilmesi dolayısıyla dünyada ve ülkemizde yetiştiriciliği en yaygın ve yoğun olarak yapılan alabalık, iç su balıkları içinde en çok ekonomik getirisi olan balık olarak da bilinir. Alabalık yetiştiriliciliğinin yıllık kapasitesi 56 bin ton civarına yükselmiştir ve hızla yükselmeye de devam etmektedir. Türkiye'nin hemen hemen her yerindeki iç sularda, irili ufaklı çiftliklerin sayısı bini geçmiş durumda. Bunların birçoğu küçük aile işletmelerinden oluşuyor. Bunun yanında çok büyük tonajlı alabalık çiftlikleri de kurulmuş bulunuyor. Artık, alabalığı balıkhanelerde, balıkçı tezgahlarında, balık marketlerde görmek mümkün. Alabalığın işlenmiş ürünleri de, dünya pazarında büyük rağbet görüyor. Ülkemizde, son derece modern, dünya standartlarının da üstünde işleme olanaklarımız bulunuyor. Özellikle gökkuşağı alabalığı daha ağırlıklı olarak üretiliyor.
Maliyeti Nedir
Alabalık çiftliği kuracakların da 250 bin dolarlık yatırımı göze alması gerekiyor.Alabalığın tercih edilme nedenleri
Yetiştiriciler tarafından alabalığın tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden biri çok kolay yem almalarıdır. Eskiden 18 ay gibi uzun bir sürede porsiyonluk olan bu balıklar artık 6 -7 ay gibi kısa bir sürede, hasada geliyor. Bu da, yetiştirici açısından cezbedici bir unsur. Ayrıca iç ve dış pazarda yoğun talep görüyor. Soğuk, berrak, hızlı akan sularda yaşadığı için ülkemiz suları bu türün yetişmesine çok uygun. Yetiştiricilik, birçok baraj gölünde, nehirlerimizde, akarsularda yüzer kafesler içinde ya da su kenarlarına kurulmuş beton havuzlarda yapılabiliyor. Yumurta sağımının kolaylığı, yavru miktarlarındaki üretimin kolay olmasını sağladığından birçok kuluçkahane kurulduğundan, dışa bağımlı olmadan kendi yavrularımızı üretebilmekteyiz. Soğuk su balığı olan alabalık, yıl içinde su sıcaklığı özellikle 5 derecenin altına düşmeyen 20 dereceyi de geçmeyen sularda yetiştirilebiliyor.. Buna karşın, yabancı ülkelerde yılda 2 ya da 3 hasat yapılabilirken ülkemizdeki sularda sıcaklığının yüksek olması nedeniyle ancak 1 hasat yapılabiliyor.
Alabalık tesislerinin kurulum özellikleri
Alabalık yetiştiriciliği için kaynak, akarsu, göl ve yeraltı suları kullanılabilir En uygunu kaynak sularıdır. Alabalık yetiştiriciliği yapılacak arazinin özel mülk veya tapulu olması kuruluş işlemlerinde kolaylık sağlar. Ancak bu işlem için Hazine arazilerini kiralamak da mümkün. Kiralama işlemlerinden önce bazı çalışmaların yapılması gerekmektedir. Ülkemiz için kiralama süresi en çok 10 veya 15 yıl için kiralama yapılmaktadır. Bu sürenin tekrar uzatılabilmesi de olanaklıdır. Yetiştiricilik için en önemli unsurlardan biri ise arazinin su kaynağına yakınlığıdır. Çünkü kaynaktan uzaklaştıkça suyun katetiği yolda ısınma, bulanma ve yabancı atıklarla kirlenme riski artar. Kaynağın uzak olması halinde suyun boru ile taşınması suyun ısınmasının önüne geçmede uygulanabilir bir yöntemdir. Arazi meyilli ve havuz yapımına uygun olması bir başka önemli unsurdur. Su normal cazibe ile havuzlara alınabilmeli ve havuzlar istenildiğinde kolayca boşaltılabilmelidir.4 tür havuz yapılması gerekir
Alabalık tesisi kurarken, işletme alanının kaynağa yakın ve havuz kurulmaya elverişli olması yanında başka bazı özellikler de aranır. Bunların en önemli olanları arasında yol durumu gelir. Gerek inşaat sırasında malzemelerin taşınması ve üretim zamanında ürünün kolayca nakli bakımından ulaşım sorunu olmaması gerekir. Bunun yanı sıra, pazara yakın olması da büyük bir avantajdır. İnşaat malzemeleri temininin kolay olması tesis maliyetini düşüreceği gibi, iş gücü ve yem temini gibi konuların kolayca sağlanması da dikkate alınması gereken bir başka özelliktir. Aynı zamanda içme suyu ve elektrik temini gibi konular da göz önünde bulundurulmalıdır. Alabalık işletmelerinde damızlık ve stok havuzları, üretim havuzları kuluçka havuzları ve yavru üretim havuzlan olmak üzere 4 tür havuz bulunması gereklidir.
ALABALIK HAVUZLARINI NEREYE YAPALIM
Alabalık tesislerinin kurulabilmesi için suyun uygun sıcaklıkta, temiz, berrak, yeterli ve devamlı olması gerekir. Suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri de uygun olmalıdır. Su kaynağı işletme kurulacak yerden en az üç metre yukarıda olmalı, arazinin meyli ise % 1 civarında bulunmalıdır. Meyil % 01'in altına düştüğünde, havuzlardan su boşaltılması problem olur. En iyisi bu gibi yerlerde tesis kurulmamalıdır.
Tesis kurulacak arazinin sel ve taşkınlara maruz kalmayacak bir yerde olması gerekir. Diğer taraftan, tesis pazara yakın olmalı ve ulaşım problemi olmamalıdır.
Alabalık yetiştiriciliğinde en önemli unsurların başında su gelir.
Su, her şeyden önce, balığın hayatını geçirdiği yerdir. Biz nasıl havanın oksijenini kullanırsak o da suyun oksijenini kullanır. Bundan dolayı suyun miktarı ve kalitesi çok önemlidir. Su, balığın isteklerine ne ölçüde cevap verirse üretimde başarı da o nispette yüksek olur. Genellikle alabalık yetiştiriciliğinde:
1-1.5 kg alabalık üretmek için dakikada bir litre su hesaplanır. 1 m3 havuz sahasında, 15 kg alabalık üretmek için 10 It/dk suya ihtiyaç vardır. Buna göre, bir hektarlık entansif alabalık yetiştiriciliğinde, 150 ton alabalık üretmek için 1666 It/sn suya ihtiyaç vardır.
Alabalık yetiştirilecek suların sıcaklığı ise 20 Co ‘nin altında olmalıdır.
Buna göre;
- Kuluçka ve yavru dönemlerinde 7-13°C
- Büyütme döneminde 12-18°C lik
Su sıcaklıkları, alabalıklar için ideal olmaktadır. Su sıcaklığı 25°C ye kadar çıkan sularda da alabalık yetiştirilebilir. Ancak 20°C nin üzerindeki sularda alabalıklar solunum güçlükleri çeker. Çünkü suyun sıcaklığının yükselmesiyle ihtiva ettiği oksijen miktarı azalır.
Alabalık yetiştirilen suların oksijen miktarının 9 mg/It ve daha yukarı olması istenir.. Bu değer asgari şartlarda en az 6-7 mg/It olmalıdır.
Alabalık yetiştiriciliği yapılacak suların nötr veya çok hafif alkali olması gerekmektedir. Yani bu, suyun PH' si nin 7.0-8.5 arasında olması demektir.
ALABALIK ÜRETİM TESİSİNİN BöLÜMLERİ NELERDİR
Bir alabalık üretim tesisi başlıca üç kısımdan oluşur. Kuluçka binası, havuzlar ve işletme binası. Şimdi bunları kısaca görelim:
1. KULUÇKA BİNASI
Kuluçka binası alabalık üretim tesisinin beynidir. Kuluçka binasında sağım yeri, yumurta çıkış ve büyütme yalakları bulunur. burada alabalıklar sağılır ve döllenir. Döllenmiş yumurtalardan elde edilen larvalar ve daha sonra yavrular 3-4 ay burada büyütülürler.
Kuluçkahane ziyaretçi kabul edilmez. Hastalık bulaşır diye korkulur. Ancak ziyaretçi kabul edilmesi gerekiyorsa, önce girişte ayakkabıları çıkarılıp çizmelerin giyilerek dezenfekte kabına basılması suretiyle içeriye alınması gerekir.
Kuluçkahane, rahat çalışmaya uygun olmalıdır. Pencerelerden güneş ışınları, direkt yumurtaların üzerine kesinlikle gelmemelidir. Aksi halde, 1-2 dakika güneş ışınlarına maruz kalan yumurtalar hemen ölür.
Kuluçkahanedeki çıkış yalakları, genellikle 3-4 m uzunlukta, 35-40 cm. genişlikte ve 20-80 cm derinliktedirler. Bu yalaklara yerleştirilen 30x40x10 cm veya 30x55x10 cm’lik tablalara yumurtalar konur. Tablaların yan tarafları kapalı, alt tarafları göz açıklığı 1.5-2 mm olan tel kafesle kaplıdır. Tablalar arasındaki kapaklar, su alttan gelip üstten çıkacak şekilde ayarlanır.
Kuluçkada yumurta koymak için hesaplama yapılırken % 10 kayıp düşünülür. Kuluçka tablalarına, tablaların her bir cm2 sine 4-6. Bir m2’ sine 40-60 bir yumurta gelecek şekilde yumurtalar yerleştirilir. Yeterli taze ve iyi havlandırılmış yalakların 1 m2 sine birinci ay 10.000, ikinci ay 3.000, üçüncü ve dördüncü aylar için 1500 yavru hesap edilir.
DAMIZLIK ALABALIKLARIN SEÇİMİ
Mümkün olduğu kadar hızlı büyüyen, yemi iyi değerlendiren, hastalıklara dayanıklı, vücutları muntazam, belli zamanlarda yumurta veren geç cinsi olgunluğa erişen alabalıklar damızlıkta kullanılmalıdır.
Alabalıkların erkekleri 2 yaşından 5-6 yaşına kadar, dişileri 3 yaşından 6-7 yaşına kadar damızlıkta kullanılabilirler.
Damızlık alabalıklar, 1 m2 ye 1 -2 adet olmak üzere havuzlara yerleştirilirler.
SAĞIM ZAMANININ BELİRLENMESİ
Alabalıklar genellikle sonbahar ve kışın yumurta verirler ilkbaharda da yumurta verenleri vardır.
Yumurtlamadan 5-6 hafta önce damızlık balıklarda yemleme azaltılır. Erkek ve dişiler birbirinden ayrılırlar.
Cinsi olgunluğu (sağıma) gelmiş dişi balıkta, karın şişkindir. Cinsiyet deliğinin etrafı, kırmızı bir halka ile çevrelenmiş. Erkeklerde vücut daha yassıdır. Alt çene öne doğru uzamış ve bir kanca şeklinde kıvrılmıştır.
Sağım zamanı tam olarak tespit edilmelidir. Bunun için ayrılan alabalıklar her hafta kontrol edilerek tam olgun olanlar sağıma alınmalıdırlar.
SAĞIM
Balıkçılıkta sağım denilince, inek ve koyun gibi çiftlik hayvanlarındaki gibi süt sağımı anlaşılmaz. Balıkçılıkta sağım denince yumurta ve spermlerin dişi ve erkek balıklardan alınması işlemi anlaşılır.
Sağımda, önce dişi balıklar sağılır. Sağım, balığın vücudu kuru bir bezle silindikten sonra, yumurtalar kuru bir kap içine 15-20 cm. yükseklikten balığın karnı hafif hafif sıvazlanarak yapılır. Sağımda kullanılan kap emaye, plastik ve pas tutmayan metal bir kap olabilir. Alınan bu yumurtalar üzerine, aynı şekilde vücudu silinmiş erkek balığın spermaları sağılır. Döllenmenin garanti altına alınabilmesi için birkaç dişi balığın yumurtaları bir kaba sağıldıktan sonra, bunların üzerine birkaç erkeğin sperması sağılır ve iyice karıştırılır. Karıştırma elle veya bir tavuk kanadı tüyü ile yapılmalıdır. Bunun üzerine bir miktar su ilave edilerek, yumurta kabı 30-45 dakika bekletilir. Daha sonra yumurtalar temiz su ile birkaç defa yıkanır ve yavru çıkış tablalarına daha önce belirtilen miktarda tek sıra olarak yerleştirilir. Yumurta yıkamada kullanılan su, yumurtanın sıcaklığında olmalıdır. Bu işlemler yapılırken yumurtalar güneş ışığına maruz bırakılmamalı, balığın kalbine şiddetle bastırılmamalı, sağıma cinsiyet deliğine yakın olarak başlanmalı ve tedricen sıvazlama işlemi başa doğru yapılmalıdır.
Alabalıklarda dişiler yılda bir defa sağıldıkları halde, erkekler yumurtlama mevsimde her 15 günde bir sağılabilirler. Yaklaşık 1 kg ağırlığındaki dişi balık ortalama 1500-2000 adet yumurta verebilir.
Yumurtalardan 10°C lik su sıcaklığında yaklaşık 1 ay içerisinde yavrular çıkar.
YAVRULARIN BAKIM VE BESLENMESİ
Besin kesesinin 2/3 ünü harcayan yavrular 1 cm3’e üç yavru olacak şekilde yalaklara yerleştirilirler. Bir iki hafta sonra, 1 cm2’ye bir yavru gelecek şekilde seyreltilirler. 3-4 hafta sonra ayıklanarak daha büyük yalaklara aktarılırlar. Yalaklara su, saatte 4-5 defa yalakların suyu değişecek şekilde verilmelidir.Bu devredeki yavrulara ya yaş yem veya kuru toz yem verilebilir. Yaş yem olarak karaciğer ve dalak ezmesi, günde 8-10 defa verilmek suretiyle başlanır. Yavrular büyüdükçe tedricen öğün miktarı azaltılır. Azaltma işlemi yapılırken iyi kaliteli kuru toz yavru yemi, yavrulara verilmeye başlanır. Yavru toz yemi, toz şeker kalınlığında öğütülüp yalaklar üzerine serpilerek verilir.
Yenmeyen yem artıkları ve pislikler, yalak tabanında günlük olarak sifonla temizlenmelidir. Aksi halde balığın oksijenine ortak olurlar ve bu suretle hastalık yapan mikroorganizmaların çoğalmasına imkan verilmiş olunur.
Kaynaklar:
Tarım kütüphanesi
Su dünyası dergisi
Etiketler:
alabalık çiftliğinin maliyeti, Balık Üretim Çiftliği, Çiftlik balıkçılığı, Denizde balık çiftliği,alabalık yetiştirme teknikleri,alabalık yetiştirme videoları;alabalık yetiştiriciliği,sazan yetiştirme,alabalık üretimi,alabalik biyolojisi ve yetiştirme teknikleri,havuzda balık yetiştirme,alabalık havuz ölçüleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder